HOE
HET NIET MOET Interview
met Jeffrey Wijnberg
Al vele boeken heb ik van de schrijver/psycholoog
Jeffrey Wijnberg gelezen In zijn boeken en columns weet hij op een
humoristische, droge, interessante en
goed onderbouwde wijze de psychologie te verkopen. De laatste jaren propageert
hij vooral de provocatieve therapie, die ervan uitgaat dat je een ezel aan zijn
staart moet trekken, als je wilt dat hij vooruit komt. Titels van zijn hand,
zoals “Succes is ook niet alles”, “ “De Lachende Therapeut” en “In het diepste
van de ziel is niets te zien” zijn veelzeggend. Al vaker kiezen traditionele
‘humhumtherapeuten’ voor de soms shockerende, directe, verwarrende en vaak
lachwekkende uitdagingen van de provocatieve therapie. Zowel patiënt als
therapeut zijn bij deze nieuwe therapievorm -mits met liefde gepresenteerd-
gebaat.
Vijf minuten voor aanvang van mijn interview met
Jeffrey Wijnberg komt hij op een brommer vrijwel onherkenbaar aangereden. Al
snel wordt mij een kop koffie aangeboden en spreken we af om elkaar te
tutoyeren. Voordat we beginnen overhandig ik hem een doos met Belgische
bonbons, omdat ik in één van zijn boeken gelezen heb dat hij niks van wijn en
andere alcoholische dranken moet hebben. (What’s in a
name?) Waarop hij reageert met: “Soms zet
ik wel eens persoonlijke dingen in mijn boeken, die mijn vrouw niet zo leuk
vindt. Maar dit kan er dus ook gebeuren.”
· Dilemma’s:
Het
allerergste moet nog komen (Schopenhauer) of
Er komen betere tijden
Overspel of uitstel
Succes in de liefde of succes in het werk
Muziektherapie of lachtherapie
· Heeft de kennis die je in de loop der tijd hebt
opgebouwd als psycholoog je gelukkiger gemaakt? Ja, als je hoort wat voor
zonden mensen allemaal begaan, dan word je je vooral bewuster van de gevolgen
van bijvoorbeeld overspel en je ziet hoeveel ellende dit met zich mee brengt.
Je krijgt continu van patiënten voorgeschoteld hoe het niet moet.
· Hoe denk je over de theorieën van de geluksprofessor
Ruut Veenhoven? Als de 3 gebrekbehoeften uit de piramide van Maslow vervuld
zijn is welvaartstoename slechts een dunne slagroom op de taart? Ja, dat is de bekende
theorie dat als je boven de 70.000 euro verdient je geluk niet meer echt lijkt
toe te nemen bij een grotere welvaartstoename. Heel extreem rijke mensen worden
bestookt door profiteurs en afgunstige mensen. Daarnaast neemt bij hen ook de
angst toe hun geld te verliezen.
· Als je jouw arbeidstijdverdeling in percentages zou
moeten weergeven? Hoe zou je dat doen: workshops, boeken schrijven,
provocatieve therapie aan patienten, misschien mis ik nog een component. Wat
bevalt je daarbij het beste? 70 % therapie, 20 % workshops en 10 % boeken en
columns schrijven. Met deze verdeling ben ik extreem tevreden. Een dag in de
week werk ik in het diaconessenziekenhuis in Meppel op de afdeling psychiatrie.
Frank Farrelly heeft de provocatieve therapie ontwikkeld door te experimenteren
bij psychiatrische patiënten, daarom is
het extra leuk dat mij nu ook deze gelegenheid geboden wordt.
· Hoe zou je willen dat je leven er over 10 jaar
uitziet? Hetzelfde. Hoe denk je dat je
leven er over 10 jaar uitziet? Met een glimlach op zijn gezicht:
“hetzelfde”. Heel veel van mijn succes heb ik aan mijn vrouw te danken. Zij is
scherp, intelligent en zorgt ervoor dat ik mijn werk met liefde kan doen. Nooit
heb ik er van gedroomd op al die gebieden zo veel succes te mogen ervaren.
· Hoe kijk je terug op de therapeutische sessies op
TV (Angela & Co.)? Met zeer positieve
gevoelens. Je krijgt een unieke kans om überhaupt zo’n programma te maken. Ik
heb nooit geweten dat het zo leuk was om 30 maal achter elkaar zo’n live show
te doen op TV en daarbij was het erg plezierig samen te werken met een
Tv-ploeg. Pas aan het eind hadden we in de gaten dat het niet zo overkwam als
het moest. Uiteindelijk hadden we wel de juiste formule. Veel mensen uit het
publiek dachten: “Goh, wat is die Wijnberg een klootzak”. In de provocatieve
therapie stap je tenslotte in de rol van de advocaat van de duivel Je bent dan die rare, vervelende man. Als je
vooraf het publiek beter informeert over provocatieve therapie en over de
problemen van de patiënt, was het nog beter uit de verf gekomen. Zo vind ik de
formule van Dr. Phil ook ijzersterk, zoiets zou ik ook nog wel in Nederland
willen doen. Bij Dr. Phil wordt eerst getoond hoe het niet moet en daarna hoe
het wel moet.
· Je schrijft
in één van jouw boeken dat het incasseren van tegenslagen mensen tegenwoordig
iets minder makkelijk afgaat. Mensen bewegen zich sneller en makkelijker naar
de psycholoog. Wat vind je daarvan? Dat zo iemand naar mij
toekomt, daar kan ik natuurlijk niks tegen hebben. En Hans, natuurlijk vaar ik
daar wel bij. Je moet het bij zo iemand duidelijk krijgen dat hij het zelf als
een probleem ervaart en niet krijgt opgedrongen door zijn omgeving. Een patiënt
doet heel erg veel moeite om zijn probleem herkend te krijgen.
· In “Tough Love” beloof je jouw zoon Robbie dat als
hij alle cijfers op zijn eindexamenlijst hoger scoort dan een 8 een sportauto.
Hij stond toen een 7,8. Hoe is het afgelopen? Hij heeft zijn examen
afgesloten met een 7,9. Mijn vrouw was het overigens absoluut niet mee eens dat
ik hem deze belofte had gedaan. Later heeft mijn zoon nadat hij driemaal was
gezakt voor zijn rijexamen een mooi tweedehands autootje van ons gekregen.
· Wat kun je betekenen voor leraren / mentoren en
leerlingen binnen het onderwijs? Ik heb wel eens mensen vanuit allerlei beroepen
laten proeven aan de provocatieve therapie. In allerlei beroepsgroepen kan men
profiteren van bestaande kennis. Ook in allerlei klassesituaties kan men iets
hebben aan psychologie en provocatieve coaching.
· Dilemma’s:
Intern gerefereerd of extern
gerefereerd
Hond of kat geen
van beide
Sinterklaas of de kerstman
Wayne Dyer of Dr. Phil
· In “Als je zegt wat je denkt” (2000) schrijf je:
“Mijn hele familie is contactgestoord, dus is het logisch dat we regelmatig
langs elkaar heen praten.” Gaat het de laatste tijd wat beter en kan jouw
familie al beter tegen dit soort liefdevolle plaagstoten? Het is natuurlijk niet de
bedoeling dat mijn vrouw en ik als psychologen reageren op familieleden.
Natuurlijk kan ik het niet laten om buiten kantooruren in mijn relatie een
aantal zaken te gebruiken uit de provocatieve therapie die mij goed bevallen.
Bijvoorbeeld als mijn oom weer begint te zeuren over zijn vervelende vrouw Dan stel ik uiterst serieus voor om nu
eindelijk toch die rechtzaak maar eens te beginnen.
· In welk percentage van de provocatieve sessies met
mensen die zelfmoordplannen hebben wordt er gelachen? Als mensen expliciet zelfmoordplannen
hebben, ben ik zelfs verplicht om meteen de crisisdiensten in te seinen. Je
neemt dus onmiddellijk maatregelen. Deze mensen mag ik niet gewoon laten gaan.
Depressieve patiënten zijn nou niet de leukste mensen om in je praktijk te
hebben. Depressieve klachten zijn overigens erg goed behandelbaar. Het is
moeilijk om het leuk te hebben met hele zware klanten. Ik heb ook een periode
in mijn leven gekend waarin ik twijfelde aan de zin van het bestaan en andere
zaken. De Wijnberg familie is erfelijk belast met de meest uiteenlopende
psychiatrische klachten. Van nature ben ik geen tobber. Tobbers zijn vaak zwaar
op de hand, maar onderscheiden zich in erg sterke mate van depressieve
patiënten. Dat is hele andere koek: die kunnen het zelfs te zwaar vinden om een
kopje koffie op te tillen (terwijl Jeffrey zijn kopje optilt).
· In “De Lachende therapeut” (2001) schrijf je over
het krachteloze ‘gehumhum’ in de traditionele hulpverlening. Krijg je veel
reacties daarop van deze ‘humhummers’? Er zijn wel eens geluiden van kritiek. Deze vorm van therapie roept natuurlijk een
hoop kritiek en weerzin op. Zelfs één van mijn naaste collega’s en daarbij
tevens mijn beste vriend is het ook niet altijd met mij eens. Ik geef dan ook
af op de traditionele therapievormen, zodat de contrasten duidelijker naar
voren komen. Soms wil ik wel eens doorslaan. Dat is een manier om nieuwe dingen
te ontwikkelen. De groep van collega’s die mijn workshops bezoeken en
enthousiast zijn is groter dan de vakgenoten die zich er tegen afzetten. Ik heb
op een gegeven moment net als veel collega’s mijn lol in de traditionele
therapieën verloren. Jaap Hollander heeft mij in 1982 eigenlijk bij de
provocatieve therapie gehaald. Nadat ik zelf een therapeutische sessie van
Frank Farrelly onderging, was bij mij het roer om.
· Wat vind jij een hele goede schrijver op het gebied
van de psychologie?
Scott Peck. Hij heeft het beroemde boek “The Road
less travelled” geschreven. Het boek is vertaald in het Nederlands met de titel
“De Andere Weg”.
·
Dilemma’s
Theo
Maassen of
Youp van’t Hek
André van Duin of Hans
Teeuwen
René Diekstra of Emiel Ratelband
Tot slot: Welk vraag had
je nog graag gesteld horen worden ?
Wat
mijn kinderen doen. Wat doen jouw
kinderen?
Mijn
oudste zoon doet architectonische vormgeving. Hij maakt fantastisch mooie
dingen.
Mijn
jongste is schrijver en studeert filosofie en heeft zo’n goede taalbeheersing
dat ik hem vaak een column laat doorlezen voordat die wordt gepubliceerd.
Tijdens de telefonische nabespreking vermeldt Jeffrey nog
met gepaste vaderlijke trots dat deze getalenteerde jongste zoon op 29-12-’05
is aangesteld als redacteur van het
“NRC Next “.
Half januari verschijnt een
nieuw boek van Jeffrey Wijnberg met de titel “Ik kijk dwars door je heen”,
waarin provocatieve technieken worden beschreven om mensen te doorgronden. Op
dit moment is hij bezig in hoofdstuk 4 van het boek “De kunst van het kwetsen”,
over hoe te overleven op het bloederige strijdtoneel van menselijke relaties.
Dit boek komt in mei in de boekhandel te liggen.
Deze boeken zullen
ongetwijfeld weer de moeite van het lezen waard zijn.
Hans Heidanus
Twitteraccount: @hans78461890
Docent Engels, gitarist en pianist. Getrouwd met Corry, 2 dochters Anne-Meinke en Rosalinde. Interesse voor sport, psychologie en geluk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten